31 mart isyanı ne demek?

31 Mart İsyanı

31 Mart İsyanı, Osmanlı İmparatorluğu'nda 13 Nisan 1909 (Rumi takvimle 31 Mart 1325) tarihinde meydana gelen, İkinci Meşrutiyet'e karşı çıkan bir ayaklanmadır. İsyanın temelinde, Meşrutiyet rejimine karşı olan muhalefet, ordu içindeki disiplinsizlik, ekonomik sorunlar ve dini hassasiyetlerin istismarı yatmaktadır.

İsyanın Nedenleri:

• Meşrutiyet Karşıtlığı: Özellikle İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin baskıcı politikaları ve merkeziyetçi yönetimi, bazı çevrelerde rahatsızlık yaratmıştı. Meşrutiyet'in getirdiği yeniliklere ve özgürlüklere alışamayan, eski düzeni özleyen kesimler de isyanın zeminini hazırlamıştır.
• Ordu İçindeki Huzursuzluk: Ordu içerisinde genç subaylar (alaylılar) ile kıdemli subaylar (mektepliler) arasında rekabet ve çekişme vardı. Alaylıların terfi beklentilerinin karşılanmaması ve İttihatçı subayların yükselişi, ordu içinde huzursuzluğa yol açmıştı.
• Ekonomik Sıkıntılar: İmparatorluğun içinde bulunduğu ekonomik buhran, halkın yaşam koşullarını zorlaştırmış ve memnuniyetsizliği artırmıştı.
• Dini İstismar: Bazı çevreler, Meşrutiyet rejimini İslam'a aykırı olarak nitelendirerek halkı kışkırtmış ve isyanı dini bir zemine oturtmaya çalışmıştır. Bu bağlamda, "Şeriat isteriz" sloganı sıklıkla kullanılmıştır.

İsyanın Gelişimi:

İsyan, Taşkışla'daki askerlerin ayaklanmasıyla başlamıştır. Ayaklanan askerler, Meclis-i Mebusan'ı basarak bazı milletvekillerini tutuklamış ve Hükümeti istifaya zorlamıştır. İstanbul'da kontrolü ele geçiren isyancılar, şeriat talepleriyle birlikte II. Abdülhamid'in yeniden yetkilerini artırmasını istemişlerdir.

Hareket Ordusu ve İsyanın Bastırılması:

İsyanın bastırılması için Selanik'te bulunan ve başında Mahmut Şevket Paşa'nın bulunduğu Hareket Ordusu İstanbul'a gönderilmiştir. Kurmay başkanlığını Mustafa Kemal Atatürk'ün yaptığı Hareket Ordusu, kısa sürede İstanbul'a girerek isyanı bastırmıştır.

İsyanın Sonuçları:

• İsyanın bastırılmasıyla II. Abdülhamid, tahttan indirilerek yerine V. Mehmet Reşat geçirilmiştir.
• İttihat ve Terakki'nin iktidarı daha da güçlenmiştir.
• Meşrutiyet rejiminin korunması sağlanmıştır.
• Ordu içindeki tasfiyelerle İttihatçılar, ordu üzerinde daha fazla kontrol sağlamışlardır.

Önemli Kavramlar:

• İkinci Meşrutiyet
• İttihat ve Terakki Cemiyeti
• Meclis-i Mebusan
• Hareket Ordusu
• Mahmut Şevket Paşa
• Mustafa Kemal Atatürk
• II. Abdülhamid
• V. Mehmet Reşat